Delirium

Uw familielid, vriend(in) of kennis ligt in het ziekenhuis vanwege ziekte, een ongeval en/of een operatie. U merkt dat uw naaste niet reageert zoals gebruikelijk. Het kan zijn dat hij of zij u niet meer zo goed herkent, onrustig en verward is. Uw naaste haalt de dagen door elkaar en denkt dat de bus zo komt om naar huis te gaan. De verpleegkundige vertelt aan u dat uw naaste wat verward is, ze denken dat hij lijdt aan een delier.

Meneer de Groot, 82 jaar, is opgenomen in het ziekenhuis in verband met een gebroken heup nadat hij over een stoep is gevallen. Zijn dochter komt op bezoek en geeft bij de verpleging aan dat ze haar vader wat in de war vindt. Hij woont nog op zichzelf, kan zichzelf goed redden en ook met zijn geheugen is niets mis. Hij heeft nu echter al een aantal keer gevraagd waar hij toch is en wanneer de bus komt om hem op te halen om naar huis te gaan. Zijn dochter begrijpt er niets van! De zuster geeft aan dat hij afgelopen nacht niet zo goed heeft geslapen, hij was geregeld wakker, lag constant te trekken aan de dekens en wilde uit bed. Uitleg van de nachtdienst leek hij niet te begrijpen.

Wat is een delier

Een delier is een psycho-organische stoornis. De oorzaak is lichamelijk maar de verschijnselen zijn psychisch. Een delier uit zich bijvoorbeeld door verwardheid, geheugenproblemen of door aandachtsstoornissen. De symptomen ontwikkelen zich in een korte tijd en wisselen sterk gedurende de dag. Naast aandachts- en concentratieproblemen kunnen er ook wanen of hallucinaties optreden.

Oorzaken

• al bestaande geheugenproblemen;
• een eerder doorgemaakt delier;
• voorheen al hulp nodig bij wassen en aankleden;
• verminderd gehoor of zicht.

• bewustzijn: bij een delirante patiënt is het belangrijkste symptoom het veranderde bewustzijn; de patiënt leeft als het ware in een andere werkelijkheid. Hij ‘droomt’ zonder te slapen.
• alertheid: het vermogen van de patiënt om optimaal te reageren op prikkels van buitenaf is verstoord.
• aandacht: de patiënt heeft moeite aandacht op zaken te richten en vervolgens vast te houden. Ook vergeetachtigheid kan aanwezig zijn.
• communicatie: een delirante patiënt is veelal niet meer in staat om helder en logisch te denken.
• hallucinaties: waarnemingsstoornissen komen frequent voor. Regelmatig ziet, hoort of ruikt de patiënt zelfs dingen die er helemaal niet zijn.
• emotioneel: er kan angst ontstaan door onbegrip van de patiënt over de situatie en doordat hij zijn gedachten minder goed zelf kan sturen.
• gedrag: delirante patiënten gedragen zich vaak anders dan normaal gesproken. Hun gedrag is niet doelgericht, vaak impulsief en soms zeer ongepast, vrijpostig of zelfs agressief.

Behandeling

1. Behandeling van de uitlokkende factoren.
   Er moet gezocht worden naar de oorzaak van het delirante beeld. Infecties moeten worden bestreden, vergiftingen behandeld enzovoorts.
2. Behandeling van de verschijnselen van het delier.
   Voor de behandeling van de verschijnselen van het delier en advies over ondersteunende maatregelen wordt vaak een psychiater of verpleegkundig specialist psychiatrie ingeschakeld. Er worden medicijnen voorschreven tegen onrust, angst, waanideeën en/of hallucinaties. Zodra het delier over is kan deze medicatie worden afgebouwd. Dit gebeurt dan onder begeleiding van een verpleegkundig / verpleegkundig specialist.
3. Ondersteunende maatregelen.
   Het is van belang dat de naasten van een patiënt uitleg krijgen over wat er aan de hand is en advies over hoe te handelen. Een rustige bejeging werkt geruststellend en prikkels van buitenaf moeten zoveel mogelijk gestructureerd worden. Ook is het van belang dat waarnemeningen van de werkelijkheid optimaal kunnen plaats vinden, zorg bv. dat er een bril bij de hand is en ook wordt gebruikt, net als een gehoorapparaat. Ook een klok of kalender helpt bij de tijdsoriëntatie. Vertrouwde foto’s en voorwerpen helpen bij de persoonsoriëntatie. Delirante mensen zijn soms zo onrustig dat zij zichzelf schade toe kunnen brengen door uit bed te stappen terwijl dit niet kan, infusen uit te trekken enz. De aanwezigheid van een vertrouwd persoon kan de veiligheid ten goede komen.

Delirante mensen herinneren zich achteraf vaak maar flarden uit de periode van verwardheid, maar het besef dat men vreemd heeft gedaan kan bedreigend en schaamtevol zijn. Uitleg achteraf is dus van groot belang ter geruststelling.

MST nieuws over delier