Neus en neusbijholtenkanker

Hieronder valt kanker van de neusholte, middenoor, neusbijholten (sinus maxillaris, sinus ethmoidalis, sinus frontalis, sinus sphenoidalis).

Voorkomen

In Nederland komen per jaar ruim 100 nieuwe gevallen voor van tumoren van de neus en de neusbijholten. Belangwekkend is dat in de jaren 70 in Engeland bij een onderzoek van patiënten met kanker van de neusbijholten een verband is aangetoond tussen het voorkomen van deze carcinomen en het beroep van de patiënten. Het bleek dat deze zeldzame aandoening vooral voorkomt bij (hard-)houtbewerkers, vooral in de meubelindustrie en in mindere mate in de schoenindustrie (leestenmakerij). Deze bevindingen zijn ook voor een Nederlandse patiëntenserie bevestigd. Hoewel de directe oorzaak niet is vastgesteld, ligt het voor de hand aan te nemen dat inhalatie van fijn verdeeld houtstof – het stof van hard hout is fijner verdeeld dan dat van zacht hout – een belangrijke rol speelt. Het is te hopen en te verwachten dat met de huidige sterk verbeterde werkomstandigheden in bovengenoemde industrieën (verplichte bescherming/ ventilatie) deze ziekte minder zal voorkomen.

De kwaadaardige tumoren ontstaan meestal in de kaakholte en de zeefbeenholte. Hoewel hier tumoren van zeer uiteenlopende histologie kunnen voorkomen, vormen carcinomen de grote meerderheid. De aandoening komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen; de frequentietop ligt omstreeks het zestigste levensjaar.

Er kunnen twee soorten tumoren onderscheiden worden:

• plaveiselcelcarcinoom: tumor uitgaande van het slijmvlies van de neusholte, van de neusbijholte of van het harde verhemelte/bovenkaak
• adenocarcinoom: tumor uitgaande van de slijmklieren van de neusbijholte

Symptomen en klachten

• Neusbloeding
• Verstopte neus, tranen van het oog
• Gevoelloosheid in het gelaat
• Dubbele beelden zien
• Tumor doorgroeiend in mondholte, wang
• Pijnklachten
• Vocht achter trommelvlies (glue ear)
• Wondje in de neus dat niet geneest

Onderzoek

De volgende diagnostische onderzoeken zijn in het MST gebruikelijk bij neus- en neus(bij)holtenkanker:

• Algemeen lichamelijk onderzoek
• Endoscopisch onderzoek van keel, slokdarm en maag.
• Biopsie, soms onder narcose
• OPG
• Bloedonderzoek
• CT- of MRI-scan van de neus(bij)holte, mondholte, hals en schedelbasis
• Echografie van de hals evt. met punctie van halsklieren
• Röntgenfoto van de borstkas
• Om na te gaan of er sprake is van uitzaaiingen of andere gezwellen wordt vaak een PET-scan gemaakt.

Behandeling

De behandeling van de tumor bestaat meestal uit een combinatie van chirurgie (al dan niet met reconstructie) en bestraling.

Als de tumor erg groot is en niet operatief verwijderd kan worden zal de behandeling in principe bestaan uit een combinatie van bestraling en chemotherapie. Als de tumor is uitgezaaid via de bloedbaan zal overgegaan worden op palliatieve chemotherapie en/of bestraling .

De volgende bijwerkingen & gevolgen van de behandeling van neus(bij)holte- en bovenkaakkanker zijn mogelijk:

Esthetisch:

• soms littekens, zwellingen of asymmetrie in gezicht bij grote tumoren

Functioneel:

• korsten in neus, verstopping
• moeite met praten/eten als gevolg van de klosprothese
• prothese (kunstgebit) past niet meer
• slikken en/of kauwen wordt bemoeilijkt
• droge mond als gevolg van de radiotherapie

Algemeen geldt dat chirurgie, radotherapie en chemotherapie en gepaard gaan met bijwerkingen.

Vervolg en nazorg

Het beloop is sterk afhankelijk van het histologische type van het carcinoom. Recidieven van plaveiselcelcarcinoom doen zich meestal binnen twee jaar voor en zijn zelden alsnog curatief behandelbaar. Bij adenocarcinoom daarentegen kan zich ook meer dan vijf jaar na de oorspronkelijke behandeling nog een lokaal recidief voordoen. Behandeling daarvan kan zinvol zijn; soms wordt weer een jarenlange klachtenvrije periode bereikt.

De volgende nazorg wordt door het MST bij neus(bij)holte- en bovenkaakkanker geboden:

• Controle gedurende vijf jaar. Door behandelaar m.b.v. palpatie hals en evt. echografie van de hals. Op verzoek van de patiënt eventueel langer
• Tandheelkundige controle: klos prothese en/of tandheelkundige behandeling
• Behandelingen bij de mondhygiëniste
• Opvang door verpleegkundigen gespecialiseerd in hoofd-hals oncologie
• Eventuele verwijzing naar MST’s speciale Stoppen-met-roken-polikliniek

De behandeling van kanker is vaak intensief. Het MST biedt steun bij de verwerking van lichamelijke en psychische klachten als gevolg van diagnose en behandeling. Ook kan er praktisch advies gegeven worden. Eventuele verwijzing is mogelijk en kunt u bespreken met uw arts.

NB

Bovenstaande informatie is bedoeld om een globaal beeld te schetsen van de diagnose en behandeling van deze vorm van kanker in het MST. Echter, ieder ziektebeeld is uniek. Uw behandelend arts zal u vertellen welke diagnostische onderzoeken en behandelmethoden van toepassing zijn op uw specifieke aandoening.