Hersenabces
Een Hersenabces is een zeldzaam maar levensgevaarlijk abces in de hersenen.
Een abces is een afgekapselde holte gevuld met bacteriën en dood weefselmateriaal (pus). Een abces kan overal in het lichaam voorkomen, ook in de grote en kleine hersenen. Een voorkeursplaats voor het optreden van abcessen zijn lichaamsdelen die soms moeilijk schoon te houden zijn en een trage stofwisseling hebben. Een voorbeeld is de steenpuist van de huid. Slechte hygiëne speelt een rol, zodat abcessen vaker in minder ontwikkelde landen gezien worden. Een ziekte als diabetes (suikerziekte), vooral als deze niet goed is ingesteld, kan het ontstaan van een abces bevorderen. Een hersenabces is in Nederland betrekkelijk zeldzaam.
Ontstaan van abcessen
Abcessen kunnen zowel in de grote als in de kleine hersenen voor komen. Er zijn twee ontstaanswijzen:
- Directe groei vanuit de omgeving. Meestal gaat het daarbij om een oorontsteking waarbij de infectie doorbreekt naar de hersenen en daar een abces vormt. Zo kan ook een abces ontstaan vanuit een van de neusbijholten. Een abces kan gevormd worden als gevolg van een ontsteking rond een vreemd lichaam, zoals een kogel. Vooral houtdelen (splinters) geven nog wel eens aanleiding tot een abces. Tenslotte is er nog de zeldzame oorzaak van een aangeboren fistelgangetje van de huid dat via de verbinding naar de buitenwereld tot een hersenabces kan leiden.
- Gevormd door bacteriën die vanuit ontstekingshaarden elders worden aangevoerd, bijvoorbeeld vanuit een ontstoken gebit. Bij een hartafwijking waarbij het bloed vanuit de aders een directe verbinding heeft met de slagaders ontbreekt de filtering door de longen en kunnen bacteriën makkelijk tot in de hersenen versleept worden.
De verschijnselen van een hersenabces zijn dezelfde als die van een ander ruimte innemend proces in de hersenen, zoals b.v. een hersentumor. Patiënten kunnen klagen over hoofdpijn, of er kunnen zich neurologische uitvalsverschijnselen of epileptische aanvallen voordoen. Wanneer een abces zich in de kleine hersenen bevindt zijn de symptomen ook weer dezelfde als die van een tumor in de achterste schedelgroeve, namelijk hoofdpijn, misselijkheid en braken, duizeligheid, onzekerheid en het optreden van een waterhoofd (hydrocefalie). Hoewel het gaat om een ontsteking is er lang niet altijd sprake van koorts. Wel is vaak bij bloedonderzoek te zien dat er sprake is van een ontsteking.
Behandeling
Een hersenabces is goed te behandelen, waarbij vrijwel altijd een volledige genezing plaatsvindt. Tenzij de onderliggende oorzaak blijft bestaan komt een hersenabces niet meer terug. Het litteken dat na het abces overblijft geeft nog wel eens aanleiding tot epilepsie, die echter met medicijnen goed te behandelen is. In een heel enkel geval kan hardnekkige epilepsie nog wel eens de reden zijn om dit litteken, feitelijk het abceskapsel, te verwijderen, maar ook dan is niet gegarandeerd dat de toevallen wegblijven.