Slaapwandelen (Somnambulisme)
Symptomen somnambulisme
De symptomen zijn zeer divers en betreffen bijvoorbeeld rechtop zitten in bed, zich aankleden, rondlopen, schoonmaken en onduidelijk praten. De ogen zijn hierbij meestal geopend (met een wazige blik), waardoor het lijkt of deze persoon wakker is. De slaapwandelaar herinnert zich meestal niks van deze nachtelijke activiteiten. Het gebeuren dat er activiteiten plaatsvinden die een gevaar voor zijn voor de slaapwandelaar zelf of hun omgeving, zoals fietsen, autorijden, uit een raam klimmen en gewelddadig gedrag. Het slaapwandelen begint binnen 1 tot 3 uur na het inslapen. De meeste perioden duren minder dan 10 minuten waarna de slaapwandelaar gewoon weer verder slaapt, soms op een vreemde plek. Het slaapwandelen kan meermalen per nacht optreden. Er wordt vaak gedacht dat iemand die slaapwandelt aan het dromen is. Echter slaapwandelen ontstaat tijdens de (diepe) non-REM fase van de slaap, een slaapfase waarin het lichaam nog actief is, maar de hersenen al slapen. Dromen komen juist tijdens de REM (Rapid Eye Movement) fase voor waarin de hersenen actief zijn, maar het lichaam “verlamd”.
Oorzaak
De oorzaak van slaapwandelen is niet geheel bekend. Vermoed wordt dat bij een slaapwandelaar de wisselwerking tussen slaap en waak niet geheel goed verloopt. Dit kan ook verklaren waarom slaapwandelen vaker voorkomt bij kinderen dan bij volwassenen, aangezien de hersenen van kinderen nog volop in ontwikkeling zijn. Kinderen zijn meestal ouder dan 4 jaar en rond de pubertijd groeien ze er vaak overheen. Slaapwandelen komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. Bij kinderen kunnen factoren als koorts, stress, vermoeidheid en angst een rol spelen. Bij volwassenen kan de oorzaak te maken hebben met stress, medicijngebruik, oververmoeidheid en drugs en/of alcoholgebruik. Volwassen die slaapwandelen hebben dit veelal ook als kind gedaan.
Behandeling somnambulisme
Zoals hiervoor al werd besproken kan vermoeidheid een rol spelen bij slaapwandelen. Daarom kan een regelmatig slaappatroon en ontspanning helpen slaapwandelen te beperken. Voor volwassen is het aan te bevelen geen alcohol/drugs te gebruiken. In sommige gevallen kunnen ontspannings- of gedragstherapie uitkomst bieden. Ook is het verstandig om een veilige omgeving te creëren om te voorkomen dat de slaapwandelaar zich bezeert. Zorg ervoor dat er geen zaken rondslingeren, plaats een traphekje, houdt deuren en ramen gesloten en haal de sleutel eruit. Indien het slaapwandelen vaak voorkomt kan ook een sensormat naast het bed geplaatst worden waardoor een alarm afgaat als de persoon uit bed stapt. Iemand die slaapwandelt kan het beste rustig terug naar bed begeleid worden. Het wakker maken gaat meestal moeilijk en de slaapwandelaar kan verward, boos of angstig zijn als hij ontwaakt.