De ontwikkelingen van aortachirurgie
Een aneurysma wordt al jaren behandeld. Maar vooral in de laatste twintig jaar ging de slagingskans er enorm op vooruit. “Voor de patiënt is er enorme winst”, vertelt prof. dr. Bob Geelkerken.
De aortachirurgie ontwikkelt zich snel?
“Absoluut. In 1998 ‘voorspelde’ ik in een lezing dat er een tijd zou komen dat iemand van 90 met een gescheurde grote lichaamsslagader via de lies, onder lokale verdoving, een prothese zou krijgen en al de volgende dag naar huis zou gaan. Een ‘absurd idee’, vond men toen. Nu is dat routine. De techniek en kennis zijn in twintig jaar tijd enorm verbeterd.”
Hoe verliep de operatie twintig jaar geleden?
“Bij mensen met een gescheurde grote lichaamsslagader, een geruptureerd aneurysma, maakten we een grote snee in de buik zodat we snel een klem op het gescheurde vat konden zetten om verdere bloeding te voorkomen. De patiënt werd vroeger eerst opgelapt, wat – met de kennis van nu – niet slim was: als er vocht wordt toegediend, wordt het bloed dunner en dus gaat de patiënt heviger bloeden. Nu doen we de ingreep met dezelfde snelheid via de lies onder lokale verdoving. Ook bij een acuut aneurysma, dus als de slagader echt gescheurd is, kan dit. Dit noemen we een endovasculaire behandeling.’
Destijds overleden meer mensen aan deze operatie?
“Klopt. Mensen met een aneurysma zijn vaak op leeftijd, hebben soms andere ziektes en weinig reserves. Een openbuikoperatie is een zware operatie. Dertig jaar geleden overleden acht op de honderd mensen aan een geplande operatie en zestig van de honderd mensen aan een gescheurde lichaamsslagader. Dat zijn heftige cijfers.”
Wat is de kans nu dat een operatie slaagt?
“Aan een gescheurde lichaamsslagader overlijdt landelijk 21 procent en bij MST is dat 12 procent. Je moet je beseffen dat we ook mensen boven de 90 opereren, mensen met een hoog risico.”
Ook op hoge leeftijd kan je geopereerd worden?
“Ja, de oudste patiënt die we opereerden aan een aneurysma was 94 jaar. Dat is ook een enorm verschil met vroeger: boven de 70 opereerden we toen geen lichaamsslagader. Nu is leeftijd geen issue meer, het gaat eerder om de biologische leeftijd: wat kan iemand aan? We praten met je, stellen vragen, geven advies en geven ruimte aan je eigen wensen. De tijd van: ‘Ik ben de dokter, dus ik bepaal’ is gelukkig voorbij, de patiënt is onze partner in het besluitvormingsproces.”
Zijn de protheses veranderd in de loop der jaren?
“Ja. Een prothese moet veel aankunnen: de lichaamsslagader is continu in beweging. Zestig keer per minuut zet hij uit en krimpt hij. Pak een pen, buig die 25 keer en wat hoor je? Krak. Een prothese moet tegen 60 slagen per minuut kunnen. Elk jaar is dat 30 tot 40 miljoen keer dat de prothese beweegt! Ook moet de prothese goed op zijn plek blijven zitten en helemaal afdichten; er mag geen bloed langskomen. Dat alles vraagt om techniek, goed materiaal en veel kennis welke prothese bij wie past. Geen patient is hetzelfde.”
De protheses worden nog iedere dag beter?
“Ja, de allereerste protheses bestonden uit één buisje, nu bestaat een endoprothese (kunststof bloedvat, red.) uit zeven tot negen onderdelen. Er zitten soms zijtakjes in naar bijvoorbeeld de nierslagaders en darmslagaders. Maar de techniek staat niet stil – ook deze stents worden nog verder doorontwikkeld. Er lopen allerlei onderzoeken waarmee we nog sneller kunnen berekenen welke behandeling het best is en hoe we nog betere protheses uit de 3D-printer kunnen halen. Deze onderzoeken doen wij in nauwe samenwerking met de Universiteit Twente. Allemaal onderzoeken die voor de patiënt van de toekomst enorme winst zullen betekenen.”
Medische Publieksacademie Twente
Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘Een verwijding van de lichaamsslagader’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.
Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.