Stamceltransplantatie als laatste redmiddel
Autologe en allogene stamceltransplantaties mogen prominenter op de kaart worden gezet, vindt MST. Waarom? Het is alweer 26 jaar geleden dat MST startte met autologe stamceltransplantatie en sindsdien is er veel veranderd. Bovendien is transplantatie heel belangrijk: het is vaak het laatste redmiddel voor bijvoorbeeld kinderen met leukemie of mensen met lymfklierkanker. Internist-hematoloog Wim Smit vertelt.
Stamceltransplantaties worden gebruikt om ernstige bloedziekten zoals acute leukemie, lymfklierkanker of de ziekte van Kahler te behandelen. Ook ziektes van het afweersysteem kunnen worden behandeld met stamceltransplantatie. Een ding hebben deze ziekten gemeen: ze zijn levensbedreigend. Een stamceltransplantatie biedt de beste kans op definitieve genezing van de ziekte of kan de ziekte terugdringen, waardoor iemand er kwalitatief goede jaren bij krijgt.
“Nadat de diagnose van zo’n kwaadaardige ziekte is gesteld, komen we met een behandelvoorstel”, vertelt internist- hematoloog Wim Smit. “Vaak is dat een vorm van chemotherapie, waarbij stamceltransplantatie om de hoek kan komen kijken. Een stamceltransplantatie is ingrijpend, waardoor het pas wordt ingezet als andere behandelingen onvoldoende werken. We kijken samen met de patiënt of deze behandeling geschikt is. Ben je in staat om zo’n zware behandeling te doorstaan? Hoe sta je in het leven? De leeftijd van de patiënt is minder van belang.”
Twee soorten stamcellen
Er zijn twee vormen van transplanteren: allogeen en autoloog. Smit legt uit: “Bij allogeen worden de stamcellen van een donor gebruikt, terwijl bij autoloog de stamcellen van de patiënt zelf gebruikt worden. Het doel van autoloog transplanteren is het kunnen geven van heel hoog gedoseerde chemotherapie, waardoor de kankercellen kapot gaan. Als bijwerking van die chemo vermindert de normale stamcel-aanmaak van patiënten. Je redt ze door hen hun eigen stamcellen terug te geven. Bij allogene stamceltransplantatie is het doel om naast gezonde stamcellen ook het immuunsysteem van een donor te geven aan een patiënt, omdat hun eigen (falende) immuunsysteem hen ziek heeft gemaakt. Dit nieuwe (donor)immuunsysteem kan dan ook de resterende kankercellen opruimen.”
Uitvoeren van behandeling
In MST worden alleen autologe stamceltransplantaties uitgevoerd. De allogene transplantaties gebeuren deels in Leiden, waarbij de voor- en nazorg wel in MST kan plaatsvinden. Dat er stamceltransplantaties in MST worden uitgevoerd, is niet zo vanzelfsprekend, vertelt Smit.“Stamceltransplantaties worden in academische ziekenhuizen uitgevoerd, en daarnaast in slechts vier niet-academische ziekenhuizen waaronder MST.” Hij vervolgt: In de jaren 90 besloten we om deze behandeling ook in MST op te zetten, omdat mensen voor die tijd minimaal 150 kilometer moesten reizen naar een academisch ziekenhuis. Dat wil je patiënten en hun familie niet aandoen. Vooral niet omdat het een hele intensieve behandeling is en mensen vaak meerdere keren naar het ziekenhuis moeten en hier langere tijd verblijven.”
Medische Publieksacademie Twente
Dit interview is gepubliceerd in het magazine dat is uitgebracht naar aanleiding van de Medische Publieksacademie Twente met thema ‘Levensreddende stamceltransplantaties’. MST organiseert jaarlijks meerdere publieksacademies; gratis toegankelijke openbare bijeenkomsten. Specialisten informeren de bezoekers over de werking van steeds een ander deel van het lichaam.
Door deze kennis te delen bevorderen wij de gezondheid in de regio en laten wij u kennismaken met de wereld achter ons ziekenhuis en de zorg die hier geboden wordt. Iedereen met een gezonde interesse in de werking van het menselijk lichaam is welkom.