Hoe werkt het?
Antibiotica in een Notendop!
Antibiotica zijn belangrijke medicijnen binnen de gezondheidszorg. Maar hoe werkt een antibioticum en wat is het eigenlijk? Op de Dag van de Antibiotica gaan we met onze vragen naar apotheker Anna Leenders. Zij specialiseert zich in antibiotica en vertelt ons kort wat over deze medicijnen!
Wat zijn antibiotica?
“Antibiotica zijn geneesmiddelen die we inzetten bij infecties die worden veroorzaakt door bacteriën. Ze kunnen de bacterie doden of zorgen dat deze niet meer kan groeien. Een voorbeeld van zo’n infectie is een longontsteking. Antibiotica werken niet tegen virussen, dus helpen ze niet tegen een verkoudheid of waterpokken. Meestal worden antibiotica voorgeschreven die oraal moeten worden ingenomen, dus via tabletten. In het ziekenhuis hebben we ook de mogelijkheid om antibiotica via een infuus toe te dienen. Dit doen we meestal bij ernstige infecties. ”
Zitten er nadelen aan antibiotica?
“Antibiotica hebben naast hun goede werking tegen bacteriën helaas ook bijwerkingen. Deze hoeven niet altijd op te treden, maar bijvoorbeeld diarree komt als bijwerking vaak voor. Het antibioticum valt namelijk ook de goedaardige bacteriën in de darmen (de darmflora) aan. Hierdoor raakt de balans verstoord en kan iemand last krijgen van diarree. Ook zijn sommige mensen allergisch of overgevoelig voor bepaalde soorten antibiotica. Iemand kan bijvoorbeeld rode vlekjes op de huid krijgen. Dit kan een teken zijn van een allergie, maar het kan ook een gewone bijwerking zijn. Meld dit altijd bij de arts! Daarnaast is het zo dat bij sommige antibiotica de zon moet worden vermeden, omdat iemand sneller kan verbranden. Dit kan natuurlijk erg lastig zijn in de zomer.”
Wat zijn de voordelen van antibiotica?
“We zetten antibiotica in wanneer een patiënt onvoldoende weerstand heeft om een infectie zelf te bestrijden of wanneer het om een ernstige infectie gaat. We helpen dan het afweersysteem door antibiotica te geven.”
Hoe kunnen we antibiotica veilig gebruiken?
“Net als andere geneesmiddelen controleert de apotheek of een antibioticum veilig gebruikt kan worden door de patiënt. Er wordt gecontroleerd of het samen met andere medicijnen van de patiënt gebruikt kan worden, zorg daarom altijd voor een up-to-date medicatie overzicht. Als het niet samen gebruikt kan worden, zal samen met de arts worden gekeken naar een ander antibioticum. Ook kan het zijn dat iemand zwanger is of een bepaalde aandoening heeft, waardoor we bepaalde antibiotica beter niet kunnen geven. In die gevallen wordt ook gekeken naar het meest geschikte antibioticum voor zowel de patiënt als voor de infectie, dat kan soms een flinke puzzel zijn. Of denk bijvoorbeeld aan heel zware patiënten of patiënten met een verminderde nierfunctie, daar dient de dosering soms aangepast te worden. Op al deze manieren zorgen we ervoor dat de patiënt het juiste antibioticum op een veilige manier kan gebruiken.”
Wat houdt antibiotica resistentie in?
“Helaas is antibiotica resistentie wereldwijd een groot probleem. Het houdt in dat een bacterie een manier heeft gevonden om het antibioticum te omzeilen. De bacterie is dan ongevoelig of resistent. Dit antibioticum kunnen we dan niet meer gebruiken bij deze bacterie. Dat is erg lastig, omdat de keuze uit geschikte antibiotica voor een patiënt dan erg beperkt wordt.
We weten dat de kans op resistentie toeneemt wanneer veel patiënten een antibioticakuur niet goed of onnodig gebruiken. Als patiënt kun je ervoor zorgen dat je altijd je kuur afmaakt. Als je eerder stopt, is er namelijk een kans dat niet alle bacteriën verdwenen zijn en de bacterie zich gemakkelijker aan kan passen aan het antibioticum om zo resistent te worden.
Ook zijn antibiotica in Nederland alleen op recept van de arts verkrijgbaar, in tegenstelling tot veel andere Europese landen. Dit zorgt in Nederland voor een juiste inzet van antibiotica en voorkomt onnodig gebruik. In Nederland is er daarom ten opzichte van andere landen minder resistentie.”
“Samengevat hebben we antibiotica dus ontzettend hard nodig in de gezondheidszorg voor ernstige infecties en kwetsbare patiënten. Voor vragen kunnen patiënten altijd terecht bij hun apotheker of arts. Ook is de website www.apotheek.nl een aanrader. Hier staat voor onder andere elk antibioticum een duidelijke uitleg over het gebruik, welke ook als geluidsfragment kan worden afgespeeld. Dat is handig voor patiënten die moeite hebben met lezen. Samen zorgen voor een juist gebruik van antibiotica is belangrijk! Mooi om daar tijdens de ‘Dag van de Antibiotica’ aandacht voor te vragen.”
Bron: Apotheek.nl (2021). “Antibiotica” Geraadpleegd via www.apotheek.nl, november 20211