Wat is artrose?

Met het toenemen van de leeftijd verandert het kraakbeen in een gewricht van dikte en samenstelling. Dat is een normaal verschijnsel.

Bij artrose treedt overmatige kwaliteitsverlies van het kraakbeen op, dit kan ook op jonge leeftijd voorkomen. Hetkraakbeen wordtdunner en zachter. Het gladde oppervlak wordt dun, brokkelig en/of het kraakbeen verdwijnt helemaal. Dit leidt tot vervorming van het bot direct onder het kraakbeen. Er vormen zich aan de rand van het gewricht zichtbare en voelbare knobbels, osteofyten genoemd. Deze knobbels beperken de beweeglijkheid van het gewricht. In de volksmond wordt artrose vaak in één adem genoemd met veroudering en slijtage, alsof mensen die artrose hebben oud en versleten zijn. Dat is niet juist. Ook wekt een woord als slijtage de indruk dat er niets aan te doen is, maar dat is niet het geval. Genezen lukt niet, maar er is in veel gevallen wel degelijk iets aan de klachten te doen.

Symptomen artrose

Wanneer kraakbeen in kwaliteit achteruitgaat, hoeft dat niet meteen tot klachten te leiden. Veel mensen hebben in sommige gewrichten artrose, zonder dat zij daar last van hebben.

• Pijn


Pijn is een symptoom dat bij alle gewrichten met artrose kan optreden. Pijn ontstaat geleidelijk en treedt vooral op bij bewegen en belasten van het gewricht. De pijn kan later op de dag erger worden. Ook kunt u pijn hebben als u na een periode van rust weer in beweging komt. Dit heet startpijn. In een later stadium kan het gewricht moeilijker te bewegen zijn en kunt u ook bij rust pijn hebben, bijvoorbeeld ‘s nachts.Door artrose kan er in een gewricht een ontstekingsreactie optreden. Het wordt dan pijnlijk, warm, dik en soms rood.

• Stijfheid


Naast pijn kan het gewricht ook stijf zijn, vooral na een periode van rust. Als u bijvoorbeeld lang in dezelfde houding heeft gezeten, bent u stijf als u weer in beweging komt; dit heet startstijfheid.Ook kunt u last hebben van ochtendstijfheid die meestal binnen een half uur overgaat.

Stijfheid kan in elk gewricht met artrose voorkomen en verdwijnt vaak door beweging. U staat moeilijk op als u een tijdje gezeten heeft, of uw handen kunnen stijf zijn na een periode van rust.

• Bewegen is lastig


Pijnlijke, stijve gewrichten kunt u minder gemakkelijk bewegen.Doordat bewegen moeilijker gaat, kan het zijn dat u minder gaat bewegen. De spieren rondom het gewricht kunnenminder sterk worden. Daardoor kan uw gewricht zijn stevigheid en stabiliteit verliezen. Omdat de spieren minder kracht hebben, worden de pezen meer belast en krijgt u meer pijn. Pijn en instabiliteit vergroten de kans om te vallen. Dit kan u een onzeker gevoel geven bij het lopen.

• Krakende gewrichten

Het kan voorkomen dat uw gewrichten een krakend geluid maken bij het bewegen. Dit is een veelvoorkomend verschijnsel bij artrose en wordt ook wel crepiteren genoemd. Het krakende geluid wordt veroorzaakt doordat het kraakbeen en onderliggende bot bij artrose van structuur veranderen. Het kraken is op zichzelf niet schadelijk of pijnlijk. Gezonde gewrichten maken bij beweging soms ookeen spontaan kraak- of knakgeluid dat niets met artrose te maken heeft.

• Zwelling en instabiliteit


Soms kan uw gewricht wat gezwollen zijn. Dit is het gevolg van een lichte ontsteking.Door ontstekingkomt er namelijk meer vocht in het gewricht. Uw gewricht kan ook dikker aanvoelen door benige uitsteeksels. Deze benige uitsteeksels, osteofyten genoemd, rekken het botvlies op en kunnen het gewrichtskapsel irriteren. Door pijn wordt het gewricht vaak minder gebruikt. De spieren worden daardoor zwakker en het gewricht kan instabiel worden. Instabiliteit van het gewricht kan leiden tot overbelasting van het gewrichtskapsel en overstrekking van de gewrichtsbanden. Daarnaast kunnen de slijmbeurzen rondom het gewricht ontstoken raken.

• Veranderingen in lichaamshouding


In een vergevorderd stadium van artrose kan de stand van de botten ten opzichte van elkaar veranderen, waardoor houdingsafwijkingen ontstaan. Uw knieën gaan bijvoorbeeld meer naar binnen staan. Deze verandering in lichaamshouding beïnvloedt de manier waarop u andere gewrichten, pezen en spieren belast.

Diagnose

Uw arts stelt de diagnose artrose vooral op grond van uw verhaal en lichamelijk onderzoek. In de meeste gevallen zal uw artseen röntgenfoto laten maken.

Behandeling

Verandering van leefstijl kan klachten aanzienlijk doen verminderen. Denk hierbij aan actief bewegen, belasting verandering en gewichtsreductie. Bij artrose is het van belang om in beweging te blijven, gezien kraakbeen beweging nodig heeft om gezond te blijven. Soms kan bewegingstherapie vermindering van klachten geven. Een fysiotherapeut of diëtist kan u hierbij eventueel begeleiden.

Medicatie kan de pijn bij artrose verlichten, stijfheid verminderen en ontstekingen afremmen. Soms kunnen injecties met corticosteroïden in het gewricht klachten doen verminderen. Bij ernstige artrose en invaliderende klachten kan een gewricht vervangende prothese uitkomst bieden.

Meer informatie

Meer informatie kunt u vinden op de website van het Reumafonds en op de website van de Nederlandse Orthopedische Vereniging:Zorgvoorbeweging.nl

Bron: Reumafonds