Dementie

Wat is dementie

Kenmerken

• ernstige vergeetachtigheid. Aanvankelijk problemen met het kortetermijngeheugen. Mensen in deze fase zijn voortdurend spullen kwijt, vergeten afspraken en stellen steeds dezelfde vragen;
• problemen met complexe en nieuwe situaties, zoals een vakantie of een ziekenhuisbezoek. Mensen raken sneller het overzicht kwijt doordat het ordenen van gedachten niet lukt;
• verlies van het besef van tijd. Iemand weet niet meer welke dag of hoe laat het is. Ook inschatten hoelang iets duurt, gaat moeilijker.

• kwijtraken van het gevoel voor plaats. In deze fase herkennen mensen plekken niet en weten bijvoorbeeld niet meer waar hun auto geparkeerd is;
• problemen met het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Mensen kunnen handelingen met een bepaalde volgorde steeds moeilijker uitvoeren. Bijvoorbeeld eten koken en zichzelf aankleden;
• problemen met rekenen. Omgaan met bijvoorbeeld geld wordt een probleem;
• taalproblemen. De woordenschat wordt beetje bij beetje kleiner;
• veranderingen in karakter en gedrag. Veel mensen met dementie gaan zich anders gedragen dan voorheen. Soms doen ze dingen die ze vroeger nooit deden, zoals vloeken of grove moppen vertellen;
• onrust. Veel mensen met dementie moeten continu iets doen. Bijvoorbeeld rondlopen met spullen, opruimen of dwalen. Sommigen krijgen ook slaapproblemen. Zo kan het dag- en nachtritme verstoord raken.

• voorwerpen niet meer herkennen en niet weten te gebruiken;
• moeite met bewegen. Mensen bewegen zich onhandig en houterig. Zo stoten ze zich steeds vaker en laten dingen vallen;
• het verliezen van fatsoensnormen. Mensen verzorgen zichzelf bijvoorbeeld slecht en kennen geen schaamte.

Kenmerken van het eindstadium van dementie

Oorzaken

Diagnose

Geheugenpolikliniek

Soorten dementie

Ziekte van Alzheimer

De meest voorkomende vorm van dementie op oudere leeftijd is de ziekte van Alzheimer. Een op de vijf mensen boven de tachtig heeft de ziekte van Alzheimer. De ziekte openbaart zich in het begin met geheugenproblemen. Daarnaast worden ook andere aspecten van het functioneren aangetast als: oriëntatie, praktisch handelen, taalproblemen, moeite met herkenning. Ook kunnen er veranderingen in het karakter voorkomen, zoals: prikkelbaarheid, achterdocht, verminderd initiatief. Na verloop van tijd worden de symptomen erger, waardoor het zelfstandig functioneren moeilijk kan worden. Waardoor de ziekte van Alzheimer ontstaat is nog onduidelijk. Wel zijn er typische veranderingen in het brein, zogenaamde seniele plaques en tangles (neerslaan van eiwit waardoor zenuwcellen afsterven).

Vasculaire Dementie

Na de ziekte van Alzheimer komt deze vorm van dementie het meest voor. Zij wordt veroorzaakt door een verstoorde doorbloeding van de hersenen. De klachten hangen af van de plaats en uitgebreidheid van de doorbloedingsstoornissen. De ziekte kenmerkt zich door het plotseling wegvallen van functies en heeft een wisselend beloop. Tussen de verslechteringen is vaak sprake van een zekere mate van stabiliteit. Veel mensen die lijden aan vasculaire dementie hebben vaak een voorgeschiedenis van hart- en vaatlijden, bijvoorbeeld: chronisch hoge bloeddruk, suikerziekte, TIA’s of herseninfarcten. Kenmerkend bij deze vorm van dementie is de combinatie van geestelijke achteruitgang en lichamelijke verschijnselen. Problemen met lopen, praten, slikken of plassen kunnen optreden door verlamming of gevoelsverlies als gevolg van de hersenbeschadiging. Daarnaast kunnen mensen met vasculaire dementie zich lange tijd bewust blijven van hun geestelijke achteruitgang, waardoor er soms sprake is van opstandigheid en somberheid.

Fronto-temporale dementie

Synoniemen voor deze vorm van dementie zijn ‘Ziekte van Pick’ of ‘frontaalkwabdementie’. Bij deze aandoening wordt vooral het voorste gedeelte van de hersenen aangetast. De eerste verschijnselen uiten zich met name in geleidelijke veranderingen in gedrag en persoonlijkheid. Zo kan er sprake zijn van verminderd nemen van initiatief, meer teruggetrokken zijn en verminderd emotioneel betrokken zijn. Daarnaast kan betrokkene juist veel meer ‘ontremd’ zijn en bij voorbeeld ongepaste opmerkingen maken of ongepast veel eten. Het vermogen tot plannen en organiseren is verminderd , waardoor ingewikkelde handelingen snel gevaarlijk worden ( zoals autorijden) , doordat betrokkene wordt afgeleid, te snel of te langzaam rijdt of stoplichten negeert. Dwangmatig gedrag is een van de meest opvallende en kenmerkende gedragingen bij deze vorm van dementie; het dagelijks leven moet volgens een vast patroon lopen. Geheugenproblemen staan bij deze ziekte , in tegenstelling tot de ziekte van Alzheimer, aanvankelijk niet op de voorgrond. De ziekte begint meestal op relatief jonge leeftijd, vaak voor het 65ste levensjaar.

Dementie Parkinsonspectrum

Deze dementievorm kan zich in twee vormen onderscheiden:
1. De eerste vorm treedt op in de loop van de ziekte van Parkinson.
2. Daarnaast is er een vorm van dementie dankt haar naam aan de zogenaamde Lewy bodies (lichaampjes) die voorkomen in de hersencellen van mensen die aan deze vorm van dementie lijden; dit is een abnormale inkapseling van eiwitbevattend materiaal. Bij deze vorm van dementie komen, net als bij de ziekte van Alzheimer, geheugen en spraakstoornissen voor. Daarnaast kenmerkt zich de ziekte door aandachtsstoornissen, vertraagd denken en handelen en zijn mensen die aan deze ziekte lijden mentaal minder flexibel. De eerste klachten zijn vaak psychiatrische symptomen, zoals verwardheid, visuele hallucinaties (dingen zien die er niet zijn) en veranderingen in gedrag. Typerend is het schommelende beloop in geestelijk functioneren, soms kunnen mensen heel helder zijn en dit kan van uur tot uur of van dag tot dag veranderen. Ook typisch is het voorkomen van Parkinson verschijnselen, zoals stijfheid, traagheid, gebogen postuur, afwijkende manier van lopen.